موفقیت نهضت تنباکو و در پی آن، قتل ناصرالدین شاه به دست میرزا رضا کرمانی، انگیزه و ارادهٔ مردم را برای مبارزه با استبدادو سلطهٔ خارجی دوچندان کرد. مظفرالدی نشاه، فرمانروایی نرم خو و ناتوان بود. در دورهٔ پادشاهی او، سوءاستفاده و ستمگری مأمورانحکومت و دخالت بیگانگان در امور کشور ادامه یافت و بر خشم و نارضایتی مردم افزود. در آن زمان، دو نفر از روحانیان مشهورتهران، آیت اللّٰه سید محمد طباطبایی و آیت اللّٰه سید عبداللّٰه بهبهانی، انجمنی از آزادی خواهان تشکیل دادند و به فکر ایجاد تغییراتی بهنفع مردم افتادند.

در این زمان، شرایط و علل بروز انقلاب مشروطیت، فراهم بود و وقوع چند حادثه نیز به آن سرعت بخشید. یکی از مهم تریناین حوادث، ماجرای به چوب بستن بازرگانان بود. عین الدوله، صدراعظم مستبد، برای ترساندن مخالفان و جلوگیری از گسترشاعترا ضها، تعدادی از بازرگانان را به بهانهٔ گران شدن قند به چوب بست. به دنبال این واقعه، بازار بسته شد و گروهی از علما به رهبریآیت اللّٰه طباطبایی به نشانهٔ اعتراض از تهران به ری مهاجرت کردند و در حرم حضرت شاه عبدالعظیم بَست نشستند٭. مهم ترین خواستهٔ آنان، تأسیس عدال تخانه برای رسیدگی به شکایت ها ی مردم بود.

مظفرالدی نشاه قول داد که به خواسته های مهاجران رسیدگی کند و آنان با احترام به پایتخت بازگشتند اما چون حکومت قاجاربه وعده های خود عمل نکرد، اعترا ضهای مردمی دوباره شروع شد. در جریان این اعتراض ها، طلبهٔ جوانی به نام سیدعبدالحمی دبهشهادت رسید و درنتیجه، تعدادی از علما این بار به نشانهٔ اعتراض به قم مهاجرت کردند. ه مزمان، تعدادی از مردم تهران در اعتراضبه حکومت قاجار در سفارت انگلستان بَست نشستند. از جمله خواسته های معترضان، تأسیس عدالت خانه و تشکیل مجلس شورا بود.علاوه بر علما و روشنفکران که رهبری انقلاب مشروطیت را عهده دار بودند، گروه ها و قشرهای اجتماعی مختلف مانند تجار،
پیش هوران و کارگران نیز در این انقلاب نقش مؤثری داشتند.

سرانجام، مظفرالدین شاه تسلیم خواسته های ملت شد و در 14 مرداد 1285 ش. فرمان مشروطه را صادر کرد. پس از آن، مجلسشورای ملی تشکیل شد و قانون اساسی مشروطه نیز با عجله تدوین و تصویب گردید.

نظرات شما عزیزان: